Έντα Γκάμπλερ του Ίψεν – Σκηνοθεσία Νικαίτη Κοντούρη
Δείτε την Έντα Γκάμπλερ είναι ένα από τα κορυφαία έργα του Ίψεν από το Εθνικό Θέατρο (2004)
Το Εθνικό Θέατρο μας δίνει την δυνατότητα μέσα από το ψηφιοποιημένο του αρχείο να δούμε μοναδικές παραστάσεις που άφησαν το στίγμα τους στην ιστορία του Ελληνικού θεάτρου. Το αρχείο περιέχει φωτογραφικό υλικό, προγράμματα, δημοσιεύματα καθώς και αρκετές ολόκληρες παραστάσεις και είναι μια ευκαιρία για όλους μας να τις δούμε. Για να αναζητήσετε παράσταση μπείτε στο ψηφιοποιημένο αρχείο του Εθνικού Θεάτρου εδώ
Για σήμερα επιλέξαμε την Έντα Γκάμπλερ ένα από τα κορυφαία έργα του Ίψεν. Από την πρώτη παρουσίασή του, το 1891 στην Γερμανία μέχρι σήμερα, το πρόσωπο της ηρωίδας είναι πρόκληση για κάθε ηθοποιό. Στην θεατρική σκηνή στην Ελλάδα έχει ανέβει μέχρι τώρα 23 φορές και η κάθε μια με διαφορετική ανάγνωση, Την ενσάρκωσε, μεταξύ των άλλων, η Κυβέλη, η Κοτοπούλη, η Κατερίνα Ανδρεάδη, η Καρέζη κ.α Στην παράσταση που θα δείτε το ρόλο ενσαρκώνει εξαιρετικά η Φιλαρέτη Κομνηνού.
Λίγα λόγια για το έργο
Η Έντα Γκάμπλερ είναι η σκοτεινή, αμφιλεγόμενη, ηρωίδα του Ίψεν. Σκληρή, ανελέητη, μοχθηρή, δαιμονική, πλήττει αφόρητα και ευχαριστιέται να χειραγωγεί τις ζωές των άλλων. Του συζύγου της, Γέργκεν Τέσμαν που τον θεωρεί κατώτερο της και τον οποίον τον έχει παντρευτεί γιατί της προσφέρει οικονομική και κοινωνική καταξίωση, της Τέας, ερωμένης και βοηθού του παλιού εραστή της, Λέβμποργκ, την οποία θεωρεί ασήμαντη. Τέλος προσπαθεί να δοκιμάσει την άγρια δύναμη της και πάνω στον παλιό φίλο της Λέβμποργκ, ο οποίος εμφανίζεται ξαφνικά στην μοναχική ζωή της και είναι ο μόνος που θεωρεί αξιόλογο, ρομαντικό, παθιασμένο για ζωή και ελευθερία και πολλά υποσχόμενο συγγραφέα.
Όλοι όμως στο τέλος της ξεφεύγουν. Ο άντρας της, πιόνι της μέχρι τότε, βρίσκει τη χαρά της δημιουργίας με το να ανασυντάξει το χειρόγραφο του Λέβμποργκ, που η Έντα είχε καταστρέψει με μεγάλη χαιρεκακία. Η Τέα προσκολλάται στον Τέσμαν για να συνεργαστεί μαζί του πάνω στο χειρόγραφο. Τέλος, ο ίδιος ο Λέβμποργκ με το απροσδόκητο και επονείδιστο, κατ’ αυτή, τέλος που δίνει. Είναι εντελώς μόνη. «Επιτέλους μια πράξη» λέει.
Χένρικ Ίψεν (1828-1906)
Ο Χένρικ Ίψεν γεννήθηκε στην μικρή πόλη Skien της Νορβηγίας το 1828 από ευκατάστατους γονείς. Όταν ήταν όμως 7 ετών ο Χένρικ, ο πατέρας τους χρεοκόπησε. Αυτή η ατυχία έκανε τον πατέρα του να στραφεί στο αλκοόλ, την μητέρα του στη θρησκεία και τον ίδιο να αποκτήσει ένα χαρακτήρα εσωστρεφή. Το πόσο τον επηρέασε η χρεοκοπία και η κοινωνική πτώση της οικογένειας του φαίνεται και στο έργο του, όπου συχνά αναφέρεται η οικονομική δυσκολία των ηρώων και η σχέση τους με το χρήμα.
Σε ηλικία 15 ετών εγκαταλείπει το σχολείο και κάνει διάφορες δουλειές για να ζήσει. Το 1828 δίνει εξετάσεις για να μπει στο Πανεπιστήμιο αλλά αποτυγχάνει. Μετακομίζει στο Μπέργκεν και δουλεύει στο Det norske Theater ως συγγραφέας , παραγωγός και σκηνοθέτης. Συγχρόνως ασχολείται με την ζωγραφική. Εκείνη την εποχή νυμφεύεται τη Σουζάνα Θέρενσεν, η οποία τον πείθει να ασχοληθεί αποκλειστικά με το θέατρο.
Το 1864 εγκαταλείπει την Νορβηγία και εγκαθίσταται για 27 έτη στο Σορέντο της Ιταλίας. Στο διάστημα αυτό γράφει τα αριστουργήματά του «Έντα Γκάμπλερ» την «Αγριόπαπια» τον «Πέερ Γκυντ» το «’Ένας εχθρός του λαού».
Το 1895 επιστρέφει στην πατρίδα του καταξιωμένος ως καλλιτέχνης και έχοντας ορθοποδήσει οικονομικά αγοράζει ένα πανάκριβο σπίτι απέναντι από τα ανάκτορα του Όσλο. Σήμερα έχει μετατραπεί σε Μουσείο και ο επισκέπτης μπορεί να δει την αμφιλεγόμενη σχέση του Ίψεν με τον πλούτο που αποδεικνύεται από την διακόσμηση που διατηρείται ως σήμερα.
Τα τρία τελευταία χρόνια της ζωής του ήταν σωματικά και νοητικά ανήμπορος. Πέθανε το 1906.
Ευχαριστούμε την Λένα Δρομάζου, Πρόεδρο της Μορφωτικής & Πολιτιστικής Λέσχης Φιλοθέης για την καλλιτεχνική επιμέλεια.
Διάρκεια 105’
Ξεφυλλίστε το πρόγραμμα, εδώ
Δείτε την παράσταση εδώ
