Περιβάλλον
Τουρκοβούνια
Εντός των ορίων της πόλης μας εντάσσεται τμήμα των Τουρκοβουνίων (210 στρέμματα στη Φιλοθέη & 300 στρέμματα στο Ψυχικό) το οποίο έχει τον χαρακτήρα αστικού και περιαστικού πρασίνου, διάσπαρτο από αγριολούλουδα.
Ιδιαίτερα στη δυτική πλευρά των Τουρκοβουνίων, όπου έγινε πρόσθετη δενδροφύτευση το ποσοστό του συνολικού πρασίνου τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό. Η ύπαρξη αυτών των περιοχών είναι πολύ σημαντική, καθώς αποτελούν καθοριστικούς πνεύμονες περιαστικού πρασίνου για το προάστιό μας.
Ας δούμε λοιπόν, με μια άλλη ματιά, άλλο ένα ”άγνωστο” κομμάτι της Αττικής. Απ’ αυτά που λίγοι απολαμβάνουν αλλά ανήκουν σε όλους:
Στην αρχαιότητα ονομάζονταν Αγχεσμός, ονομασία που σχετίζεται με το οξύ σχήμα κάποιων κορυφών τους. Η παλαιότερη ονομασία της λοφοσειράς ήταν “Λυκοβούνια”. Το σημερινό όνομα δόθηκε κατ’ άλλους μεν επειδή εκεί υπήρχε τουρκικό νεκροταφείο και κατ’ άλλους επειδή εκεί στρατοπέδευαν τα στρατεύματα του Τούρκου Πασά Ομάρ, πριν την απελευθέρωση της Αθήνας. Στους νεότερους χρόνους στα Τουρκοβούνια είχε το λημέρι του ο φοβερός λήσταρχος Κακαράς, εξ ου και η ονομασία της σπηλιάς που υφίσταται εκεί.
Από το ”πάλαι ποτέ” αττικό τοπίο της αρχαιότητας, έχουν απομείνει κάποια δείγματά του. Ένα απ΄αυτά είναι οι τρεις λόφοι των Τουρκοβουνίων, αν και αλλοιωμένοι από παντός είδους ανθρώπινες παρεμβάσεις και σχεδόν αποκομμένοι μεταξύ τους. Τα Τουρκοβούνια ή Λυκοβούνια των Αθηνών είναι η υψηλότερη (από τη στάθμη της θάλασσας) και η πλέον εκτεταμένη λοφοσειρά στην κεντρική περιοχή του Λεκανοπεδίου της Αττικής. Χωρίζει, έτσι, το λεκανοπέδιο σε ανατολικό και δυτικό.
Στη βόρεια κορυφή (304μ.) υπάρχουν ίχνη αρχαίου βωμού (Διός Αγχεσίου;) ή φρυκτωρίας ή βάσης αγάλματος (Αρχαιολ. Εφημ.- 1920). Πιθανώς είναι ο Αγχεσμός των αρχαίων. Στη βόρεια απόληξη της κορυφής βρίσκονται επίσης λείψανα του Αδριάνειου υδραγωγείου που έχουν χαρακτηριστεί (ράχη και υδραγωγείο) αρχαιολογικός χώρος (Φ.Ε.Κ. 35Β/1962).
- 304μ. στα βόρεια,
- 338μ. στο μέσον όπου και λατομεία, και
- 321μ. στα νότια όπου το πλάτωμα του Προφήτη Ηλία.
Από τα Βόρεια Τουρκοβούνια μπορείς να δεις, τα βουνά Αιγάλεω, Ποικίλο, Πάρνηθα, Πεντέλη, Υμηττό, μέχρι τη θάλασσα του Σαρωνικού και την Αίγινα και Σαλαμίνα. Το ηλιοβασίλεμα σε όλες τις εποχές, δίνει εικόνες μοναδικής ομορφιάς. Τα μονοπάτια και οι χωματόδρομοι σε κατευθύνουν σε άλλες εποχές, όπου τα πάντα μύριζαν χώμα και δασικό αέρα.
Τα Τουρκοβούνια φαντάζουν σαν ”νησί” μέσα σε μια άσπρη ”θάλασσα” κατοικιών. Είναι ένας τόπος που σε παρασύρει συναισθηματικά και σε μεταφέρει αλλού, σαν να μην είσαι μέσα στο κέντρο της πόλης.
Ρέμα Ποδονίφτη
Το ρέμα της Φιλοθέης αποτελεί τμήμα του Ποδονίφτη που έχει τις πηγές του στο Πεντελικό όρος και διασχίζει τη Φιλοθέη ξεκινώντας από τη Λεωφ. Κηφισίας, ακάλυπτο μέχρι το γυμναστήριο και σε εγκιβωτισμένο αγωγό στη συνέχεια, ο οποίος από τις στήλες τού Αδριάνειου Υδραγωγείου στα σύνορα Φιλοθέης – Ν. Ιωνίας ακολουθεί την όδευση της οδού Καποδιστρίου και συμβάλλει με το ρέμα Χαλανδρίου του οποίου η κοίτη έχει, επίσης, καλυφθεί.
Τα ρέματα ή ορθότερα, υδάτινα ρεύματα, αποτελούν διεξόδους του επιφανειακού νερού της βροχής προς τη θάλασσα (φυσικό αντιπλημμυρικό σύστημα). Αποτελούν υγροβιότοπους, στους οποίους η διατήρηση του πρασίνου στηρίζει και προσφέρει καταφύγιο σε αρκετά είδη μικροπανίδας. Επηρεάζουν το κλίμα των περιοχών που διασχίζουν, καθιστώντας το ηπιότερο, ρυθμίζοντας την υγρασία και τη θερμοκρασία, ενώ παράλληλα δρουν ως αεραγωγοί, παρουσιάζουν αντιρρυπαντική δράση στην ατμόσφαιρα εμπλουτίζοντάς την με οξυγόνο, κατακρατώντας σκόνη και άλλους ρύπους και μειώνοντας τον θόρυβο.
Το ακάλυπτο τμήμα του Ποδονίφτη, από τη Λ. Κηφισίας ως το Γυμναστήριο, αποτελεί μια πραγματική όαση και περιλαμβάνεται στα «ιδιαιτέρου περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος και μέγιστης οικολογικής αξίας» ρέματα που χαρακτηρίστηκαν με την απόφαση 9173/1642/3.3.1993 του υφυπουργού ΠΕΧΩΔΕ (ΦΕΚ 281/Δ/1993).
Το ρέμα διαθέτει μια σταθερή, αμετακίνητη κοίτη από ασβεστολιθικά πετρώματα και προσχώσεις ιλύος (λάσπης). Εχει διατηρήσει το φυσικό ανώμαλο σχήμα της και ως τώρα τουλάχιστον έχει υποστεί διευθετήσεις (εκβάθυνση) μόνο στο βραχώδες τμήμα της δίπλα στο γυμναστήριο. Στον πετρώδη βυθό της κοίτης του ρέματος φύονται βενθικά χλωροφύκη.
