Search
Search

Διατηρητέα και Μνήμη

Tα διατηρητέα ακίνητα είναι κτίρια τα οποία ενσωματώνουν στοιχεία καλλιτεχνικής, ιστορικής και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς.

Συνήθως ο χαρακτηρισμός “διατηρητέο” αφορά σε κτίρια, τμήματα κτιρίων, συγκροτήματα κτιρίων, μεμονωμένα στοιχεία (π.χ. αυλές, κήποι, πόρτες, πηγάδια, κρήνες, λιθόστρωτα, δένδρα κ.λπ.). Κριτήρια για τον χαρακτηρισμό κτιρίου ως διατηρητέου αποτελούν:

  1. Αξιόλογα μορφολογικά και αρχιτεκτονικά στοιχεία τα οποία δίνουν ιδιαίτερα αρχιτεκτονική αξία στο κτίριο και μπορεί να αποτελέσει σημείο αναφοράς και ιστορικότητας ανάλογα με την περιοχή στην οποία βρίσκεται.
  2. Λόγω θέσης. Μπορεί να αποτελεί ενιαίο σύνολο με άλλα πλέον αξιόλογα κτίρια και να είναι απαραίτητη η διατήρησή του, λόγω κλίμακας ή ολοκλήρωσης ενός συνόλου π.χ. ενός μετώπου δρόμου, (κτίριο “συνοδείας”).

Σας παρουσιάζουμε κάθε ένα από τα 75 διατηρητέα κτίρια (ΦΕΚ 12-4-2000) που κοσμούν την πόλη μας και βρίσκονται στην κοινότητα του Ψυχικού, πολλά από τα οποία είναι σε πανελλήνιο επίπεδο μοναδικά δείγματα ρυθμών της αστικής αρχιτεκτονικής του 20ού αιώνα και προτείνουμε για διευκόλυνσή σας, πέντε “διαδρομές” των 15 κτιρίων η κάθε μία, για να “γνωρίσετε” την ειδική αρχιτεκτονική περιγραφή κάθε κτιρίου όπως αυτή έχει καταγραφεί επίσημα στο Αρχείο Παραδοσιακών Οικισμών και Διατηρητέων Κτιρίων του Υ.Π.Ε.Κ.Α. :

Πρώτη Διαδρομή

Οίτης έως Βασ. Παύλου

Στον πρώτο σας περίπατο, μπορείτε να συναντήσετε 15 διατηρητέα κτίρια στους δρόμους (Οίτης) Λυμπεροπούλου, 25ης Μαρτίου, Αγ. Δημητρίου, Ανθέων και Βασ. Παύλου.

Παιδική Χαρά Πικιώνη

Στον πρώτο σας περίπατο, μπορείτε να συναντήσετε 15 διατηρητέα κτίρια στους δρόμους (Οίτης) Λυμπεροπούλου, 25ης Μαρτίου, Αγ. Δημητρίου, Ανθέων και Βασ. Παύλου.

Κρύπτη Αγίας Φιλοθέης

Η κρύπτη της Αγίας Φιλοθέης ανακαλύφθηκε τυχαία το 1934 κατά τη διαδικασία εξόρυξης της κοκκινόπετρας που προοριζόταν για το κτίσιμο των σπιτιών της περιοχής. Τότε είχε ακόμα τη μορφή σπηλιάς, αλλά σιγά – σιγά διαμορφώθηκε στο σημερινό εκκλησάκι που όλοι γνωρίζουμε. 

Η κρύπτη αυτή ήταν η αιτία να μετονομαστεί ο τότε οικισμός της Νέας Αλεξάνδρειας, σε Φιλοθέη.
 
Η κρύπτη επικοινωνούσε, μέσω μιας υπόγειας σήραγγας, με το μετόχι της Καλογρέζας, που υπαγόταν στο Μοναστήρι των Αθηνών, δηλαδή του Αγ. Ανδρέου. Το μετόχι της Καλογρέζας βρισκόταν κοντά στην οδό Καποδιστρίου (απέναντι από το σημερινό Τένις Φιλοθέης) και το ίδρυσε η ίδια η Αγία Φιλοθέη σε κτήμα που της ανήκε, όπως και ο Λόφος της Κρύπτης.
 
Σ’ αυτό λοιπόν το ναΐδιο, που ήταν αφιερωμένο στα Εισόδια της Θεοτόκου και βρισκόταν στην άλλη άκρη της Κρύπτης, κατέφευγε η Αγία Φιλοθέη για να προσευχηθεί απερίσπαστη από τις απειλές των Τούρκων.
 
Από άλλους εικάζεται πως η κρύπτη ήταν μία φυσική σπηλιά, την οποία η Αγία Φιλοθέη είχε διαμορφώσει σε παρεκκλήσι όπου κατέφευγε. Λέγεται ότι την υπόγεια στοά την χρησιμοποιούσε η Φιλοθέη για να ξεφεύγει μαζί με τις καλόγριές της προς την άλλη μονή (ή και οπουδήποτε αλλού) κατά τις επιδρομές των Τούρκων…
 
Η κρύπτη αυτή ήταν η αιτία να μετονομαστεί ο τότε οικισμός της Νέας Αλεξάνδρειας, σε Φιλοθέη.
Η κρύπτη επικοινωνούσε, μέσω μιας υπόγειας σήραγγας, με το μετόχι της Καλογρέζας, που υπαγόταν στο Μοναστήρι των Αθηνών, δηλαδή του Αγ. Ανδρέου. Το μετόχι της Καλογρέζας βρισκόταν κοντά στην οδό Καποδιστρίου (απέναντι από το σημερινό Τένις Φιλοθέης) και το ίδρυσε η ίδια η Αγία Φιλοθέη σε κτήμα που της ανήκε, όπως και ο Λόφος της Κρύπτης.
 
Σ’ αυτό λοιπόν το ναΐδιο, που ήταν αφιερωμένο στα Εισόδια της Θεοτόκου και βρισκόταν στην άλλη άκρη της Κρύπτης, κατέφευγε η Αγία Φιλοθέη για να προσευχηθεί απερίσπαστη από τις απειλές των Τούρκων.
 
Από άλλους εικάζεται πως η κρύπτη ήταν μία φυσική σπηλιά, την οποία η Αγία Φιλοθέη είχε διαμορφώσει σε παρεκκλήσι όπου κατέφευγε. Λέγεται ότι την υπόγεια στοά την χρησιμοποιούσε η Φιλοθέη για να ξεφεύγει μαζί με τις καλόγριές της προς την άλλη μονή (ή και οπουδήποτε αλλού) κατά τις επιδρομές των Τούρκων…
 
Κοντά στην κρύπτη χτίστηκε η εκκλησία της Αγίας Φιλοθέης. Ένας στενός και μικρός διάδρομος είναι αυτό που βλέπει ο σημερινός επισκέπτης της κρύπτης. Ο χώρος κατόπιν διαμορφώθηκε και τελικά πήρε τη σημερινή του μορφή. Πρίν τα έργα υπήρχε μία καθοδική είσοδος /σπηλιά μέσα σε αυτήν που οδηγούσε προς τα κάτω…
 
Η Αγία Φιλοθέη, (κατά κόσμον Παρασκευή Μπενιζέλου, από την αρχοντική οικογένεια των γαιοκτημόνων Μπενιζέλων, ήταν μοναχή με σημαντική φιλανθρωπική και κοινωνική δράση κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας του 16ου αιώνα.
 
Γεννήθηκε το 1522, καταγόμενη από την αθηναϊκή αρχοντική οικογένεια γαιοκτημόνων, των Μπενιζέλων. Η Ρηγούλα ή Ρεβούλα (Παρασκευούλα), όπως ήταν το κοσμικό της όνομα, ήταν κόρη του Αγγέλου Μπενιζέλου και της Σηρίγης Παλαιολογίνας, γόνου της ιστορικής βυζαντινής οικογένειας.

Σε ηλικία 14 ετών οι γονείς της αποφάσισαν να την παντρέψουν με τον κατά πολύ μεγαλύτερό της Ανδρέα Χειλά, ο οποίος ανήκε σε αρχοντική οικογένεια της Αθήνας. Ήταν ένας γάμος ενάντια στη θέλησή της, που διήρκεσε τρία χρόνια, έπειτα η Ρεβούλα έμεινε χήρα. Στα 17 της χρόνια ήταν όμορφη, πάμπλουτη, καταγόμενη από δύο αρχοντικές και σημαντικές οικογένειες, μορφωμένη και ελεύθερη. Οι γονείς της την πίεζαν έντονα να συνάψει δεύτερο γάμο, όμως αυτή τη φορά η Ρεβούλα δεν εισάκουσε την επιθυμία των γονέων της, δηλώνοντας ότι επιθυμεί να ακολουθήσει ασκητική ζωή.
 
Επιδόθηκε σε φιλανθρωπικό έργο και δέκα χρόνια μετά το θάνατο των γονιών της εκάρη μοναχή με το όνομα Φιλοθέη. Βασική επιδίωξη της Φιλοθέης ήταν η τόνωση του ορθόδοξου ιδεώδους και η διατήρηση της ελληνικής συνείδησης.
 
Πέθανε έπειτα από βασανιστήρια Τούρκων το 1588.  Έξω από το ναό της στην Καλογρέζα (Μαρούσι), στα δεξιά της εισόδου του, σώζεται η κολώνα, όπου η Φιλοθέη δέθηκε και μαστιγώθηκε μέχρι θανάτου.
 
Αργότερα, η ορθόδοξη εκκλησία την ανακήρυξε αγία.

Παιδική Χαρά Πικιώνη

Στον πρώτο σας περίπατο, μπορείτε να συναντήσετε 15 διατηρητέα κτίρια στους δρόμους (Οίτης) Λυμπεροπούλου, 25ης Μαρτίου, Αγ. Δημητρίου, Ανθέων και Βασ. Παύλου.

Ο Θρόνος του Όμβριου Δία

Στο λόφο της Φιλοθέης, στο τέλος μιας πανέμορφης περιπατητικής ανηφορικής διαδρομής που προσφέρει πανοραμική και συγκλονιστική θέα προς το λεκανοπέδιο της Αθήνας βρίσκεται η θέση «Θρόνος του Δία». Όταν οι ατμοσφαιρικές συνθήκες είναι ευνοϊκές και ο ουρανός καθαρός, στο βάθος μπορείτε να διακρίνετε ακόμα και το νησί της Αίγινας.

Τα Τουρκοβούνια αποτελούν ομάδα βραχωδών υψωμάτων που εκτείνονται στα όρια του αρχαίου δήμοι του Αθμόνου και στα βόρεια του Ολυμπιακού Σταδίου. Το αρχαίο όνομα του μικρού αυτού όρους είναι «Αγχεσμός». Ο αρχαίος περιηγητής Παυσανίας (περί το 150 μ.χ) αναφερόμενος στα όρη που περιβάλλουν στην Αθήνα, μετά την Πεντέλη, τον Υμηττό και την Πάρνηθα, λέγει: «και Αγχεσμός όρος εστί ου μέγα, και Διός άγαλμα αγχεσμίου» (Παυς. Αττικά Ι. 32 2). Από το απόσπασμα προκύπτει ότι ο Αγχεσμός ήταν μικρό βουνό, στο οποίο υπήρχε άγαλμα του Διός αγχεσμίου.

Οι αρχαιολογικές ανασκαφές έφεραν στο φως ευρήματα που επιβεβαιώνουν τις φιλολογικές μαρτυρίες για τη λατρεία του Δία, όπου συνηθιζόταν να τιμάται ο Όμβριος Ζευς, δηλαδή ο Δίας ο θεός των βροχών και του κεραυνού.