Όταν μου ζητήθηκε να γράψω ένα σημείωμα για τα τελευταία 50 χρόνια του Ψυχικού μέσα σε μια εβδομάδα, έσκασα στα γέλια. Μου φαινότανε βουνό, μέσα σε μια εβδομάδα, να θυμηθώ και να αποτυπώσω μισόν αιώνα…
Όπως επεξηγεί η κα Νέλλη Λάβδα “σε αυτό το σημείωμα αναφέρθηκα κυρίως στο Ψυχικό γιατί λόγω της ενασχόλησής μου με τα κοινά, το γνωρίζω από παλιά. Στο διάστημα της τελευταίας 50ετίας συνάντησα σπουδαίους ανθρώπους και με πολλούς γίναμε φίλοι, δουλεύουμε μαζί ατενίζοντας μια καινούργια εποχή”.
1965 -1975 Το Ψυχικό που γνώρισα
Πριν από μισόν αιώνα ήμουν ακόμη μαθήτρια, όμως αρκετά μεγάλη για να έρχομαι από την Αθήνα πότε στη Φιλοθέη για ποδήλατο, πότε στο Ψυχικό για να γιουχάρω τα κολεγιόπαιδα αλλά και για να ερωτευτώ ένα από αυτά. Ήταν η εποχή που γνώρισα το καλύτερο παιδί και την πόλη του Ψυχικού. Άρχισα λοιπόν να επισκέπτομαι πιο συχνά τον τόπο, για την ιστορία του οποίου αργότερα θα γράψω το βιβλίο «Ψυχικό: η πόλη, οι κάτοικοι, οι ιστορίες».
Την εποχή εκείνη το Ψυχικό είναι ακόμη κοινότητα αλλά ήταν ανέκαθεν μια πόλη που ξεχωρίζει. Οι δρόμοι, οι πλατείες, τα σχολεία, τα σπίτια, ο κομψός Ναός του Αγίου Δημητρίου με την εξαιρετική αγιογράφηση, αλλά κυρίως το επίπεδο των κατοίκων έδιναν και εξακολουθούν μέχρι σήμερα να δίνουν στην πόλη μια ιδιαίτερη αίγλη.Θυμάμαι εκείνη την εποχή τη δυναμική παρουσία του Γιάννη Τσεκλένη, ενός νεαρού σχεδιαστή μόδας από το Ψυχικό που η φήμη του ξεπέρασε τα στενά όρια της Ελλάδας και ξαπλώθηκε στα πέρατα του κόσμου. Οι καιροί όμως ήταν ταραγμένοι, είχε επιβληθεί η δικτατορία των συνταγματαρχών. Λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών, ο πολιτικός λόγος σοβεί, αλλά η πολιτική στάση ανθεί. Η νεολαία αλλά κυρίως ο φοιτητόκοσμος, με τη συμπαράσταση της πνευματικής ηγεσίας του τόπου, συσπειρώνεται ενάντια στο ζοφερό καθεστώς.
Στο Ψυχικό κατοικούσαν ανέκαθεν πολιτικοί από διαφορετικούς χώρους, πολιτικοί με άποψη και δυναμικές ενέργειες. Επί δικτατορίας ο Ανδρέας Παπανδρέου θα συλληφθεί στο σπίτι του στην οδό Γκύζη. Ένας άλλος βέρος Ψυχικιώτης, ο Δημήτρης Τσάτσος θα πρωτοστατήσει στον αγώνα, όπως άλλωστε και πολλοί ακόμη που έπαιξαν αργότερα πρωτεύοντα ρόλο στη πολιτική σκηνή.
Μετά τη μεταπολίτευση, το 1968, δημεύεται η βασιλική περιουσία. Το κτήριο της οδού Διαμαντίδου στο οποίο επί 30 χρόνια έμεναν οι βασιλείς με την οικογένειά τους περιέρχεται στο Δημόσιο.
Τον καιρό εκείνο το Ψυχικό αποκτά το δικό του σχολείο μέσης εκπαίδευσης. Το 1972 είναι η χρονιά που ιδρύεται το Δημόσιο Γυμνάσιο – Λύκειο.
1975 – 1985 Η πόλη που αγάπησαΤο 1982 το Ψυχικό αναγνωρίζεται σε αυτόνομο Δήμο με Δήμαρχο τον εκπαιδευτικό Γιάννη Χαραλάμπους ο οποίος θα ξεκινήσει τη διεκδίκηση των «Ανακτόρων» της οδού Διαμαντίδου για να εγκαταστήσει εκεί το «Διοικητήριο» της Πόλης. Οι προσπάθειες δεν στέφθηκαν από επιτυχία και το κτήριο επωλήθη σε ιδιώτη.
Ένα άλλο ιστορικό κτήριο είναι και το σπίτι του Κοσμά Πολίτη, αυτό που ονομάζουμε «Παλιό Δημαρχείο». Εκτός από πολιτικούς, το Ψυχικό είχε και έχει πολλούς λογοτέχνες. Ιδιαίτερη περίπτωση ο Κοσμάς Πολίτης του οποίου το σπίτι μετά το θάνατο του είχε περιέλθει στο Δημόσιο. Η Δημοτική Αρχή διεκδίκησε και πέτυχε να περιέλθει σε αυτήν η χρήση του κτηρίου.
Μπορεί στην Αθήνα να συντελείται η απόλυτη τσιμεντοποίηση, αλλά το Ψυχικό ξεχωρίζει για τους κήπους, τα άλση και την ηρεμία που εξασφαλίζει στους κατοίκους του.
1985 – 1995 Η πόλη αλλάζει
Το 1987 ο Δημήτρης Μαναός αναλαμβάνει Δήμαρχος και προχωρεί στην ανακαίνιση του σπιτιού του Κοσμά Πολίτη και την εγκατάσταση του Δημαρχείου της πόλης, εγκαινιάζεται το Πολιτιστικό Κέντρο Μπενετάτου το οποίο είναι κληροδότημα της Γκάλιας και του Νίκου Μπενετάτου, κατοίκου Ψυχικού και εργαζόμενου στην εταιρία «Κέκρωψ» που οικοδόμησε το προάστιο.
Ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες επιχειρηματίες, αλλά και ένας άρχοντας του Ψυχικού, ο Πρόδρομος Μποδοσάκης, κληροδοτεί στο δημόσιο το σπίτι του στην οδό Πριγκιπίσης Ελένης, εκεί που σήμερα στεγάζεται το Ίδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού.
Το 1988 γίνεται η επέκταση του Ρυμοτομικού Σχεδίου της πόλης και το 1989 η ανακήρυξη διατηρητέων 70 περίπου κτηρίων του Ψυχικού.
1995 – 2005 Το προάστιο της ανάπτυξηςΑπό το 1995 το τιμόνι της Δημοτικής Αρχής βρίσκεται στα χέρια της «Δημοτική Συνείδηση» με επικεφαλής τον Κρίτο Νεόφυτο που εφαρμόζει ένα άλλο μοντέλο διοίκησης. Μαζί με τα παλιά στελέχη της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, έρχονται στο προσκήνιο και νέα πρόσωπα και πνέει ένας αέρας αλλαγής και ανανέωσης της πόλης.
Το 1998 γίνεται η εγκατάσταση μεγάλων κατασκευών από σπουδαίους γλύπτες. Οι «Ομπρέλες» του Ζογγολόπουλου στο Φάρο Ψυχικού και η «Συνάντηση» του Κατζουράκη στην Πλατεία Μ. Αλεξάνδρου, σηματοδοτούν την πόλη. Στο Πολιτιστικό Κέντρο πραγματοποιείται μια εξαιρετική έκθεση ζωγραφικής του δικού μας Κώστα Πανιάρα.
Το επόμενο έτος ολοκληρώνεται η απόκτηση του κληροδοτήματος Μένης και Τάκη Λέφα και δημιουργείται η Δημοτική Πινακοθήκη.
Με τις ενέργειες της Αντιδημάρχου Ειρήνης Κατσαρού εγκαινιάζεται το 2001 ο Δημοτικός Παιδικός Σταθμός της οδού Διαμαντίδου και ο θεσμός των Δημοτικών Ιατρείων.
Στο Πολιτιστικό Κέντρο Μπενετάτου γίνεται η τελετή αναγόρευσης ως επίτιμου Δημότη Ψυχικού, του Προέδρου της Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλου που κατοικεί στην οδό Δάφνης. Στον ίδιο χώρο, το 2002 γίνεται, ενώπιον πλήθους κόσμου, από τον Ίωνα Βορρέ και την Κατερίνα Ζαρόκωστα, η παρουσίαση του βιβλίου μου «Ψυχικό, η πόλη, οι κάτοικοι, οι ιστορίες», ένα λεύκωμα που με πολλή χαρά και αγάπη εκπόνησα για τον Δήμο.
Επίσης, το 2004, γίνεται και η εγκατάσταση των Γενικών Αρχείων του Κράτους στο νέο τους «σπίτι» στο Ψυχικό.
2005 – 2015 Η νέα εποχή
Η συνετή διοίκηση έχει αποτελέσματα. Εκτός από τη βελτιωμένη καθημερινότητα, γίνονται μεγάλα έργα υποδομής όπως το δίκτυο συλλογής ομβρίων, αλλά και σημαντική αύξηση της δημοτικής περιουσίας όπως η αγορά του οικοπέδου της οδού Ρήγα Γκόλφη και η απόκτηση του νέου Δημαρχείου.
Το Ψυχικό, τα τελευταία 20 χρόνια διοικείται από την ίδια παράταξη με εναλλαγή αρχηγών και στελεχών. Το 2006, μετά από τρεις τετραετίες, ο Κρίτος Νεόφυτος παρέδωσε τη σκυτάλη στην πρώτη γυναίκα Δήμαρχο του Ψυχικού, την κυρία Ειρήνη Κατσαρού.
Σε αυτή τη δεκαετία και καθώς η Ελλάδα εισέρχεται σιγά – σιγά στον αστερισμό της μεγάλης οικονομικής κρίσης, γίνονται στη χώρα μας οι μεγάλες αλλαγές στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Παρά τις δυσκολίες, κατά τη διάρκεια της θητείας της η Δημοτική Αρχή εξακολουθεί να εφαρμόζει το ίδιο μοντέλο ανάπτυξης. Αναπλάθονται πλατείες, δημιουργείται η μοναδική Υπαίθρια Γλυπτοθήκη που φιλοξενεί έργα του Γιώργου Ζογγολόπουλου και η Β΄ Πλατεία στολίζεται με ένα ωραίο έργο της Αφροδίτης Λίτη. Παρατηρείται ένας οργασμός πολιτιστικής δραστηριότητας, τα εργαστήρια ζωγραφικής, η θεατρική μας ομάδα διακρίνονται για την ποιότητα των εκδηλώσεων. Στη δεκαετία που ολοκληρώνεται με τη λήξη αυτού του έτους, παρατηρείται μαζική συμμετοχή των πολιτών σε επιτροπές και όργανα που διαμορφώνουν πολιτικές. Δημοτική Αρχή, Αντιπολίτευση, Σύλλογοι, Φορείς, όλοι μαζί διεκδικούμε δυναμικά τη διατήρηση της φυσιογνωμίας της πόλης και το επιτυγχάνουμε κερδίζοντας δικαστικές αποφάσεις και τηρώντας απαρέγκλιτα τους νόμους που διέπουν το ιδιαίτερο οικιστικό καθεστώς του Ψυχικού. Τον κοινωνικό χαρακτήρα της διοίκησης ενισχύει η Δημοτική Επιχείρηση Ψυχικού που αναλαμβάνει και εκτελεί προγράμματα Κοινωνικής Μέριμνας.
Το 2010 είναι η χρονιά του Παντελή Ξυριδάκη ο οποίος αναλαμβάνει Δήμαρχος στο νέο ενιαίο δήμο που προέκυψε από το νόμο «Καλλικράτης». Τρεις δήμοι, της Φιλοθέης, του Νέου Ψυχικού και του Ψυχικού, 17 νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, 3 ιδιωτικού δικαίου, δεκάδες υπηρεσίες, εκατοντάδες υπάλληλοι και χιλιάδες πολίτες έπρεπε να συνυπάρξουν αρμονικά κάτω από τη νέα διοίκηση. Ο νέος Δήμος Φιλοθέης – Ψυχικού προσαρμόστηκε ομαλά στα νέα δεδομένα με μια βελούδινη συνένωση χάρις στη στιβαρή διοίκηση του Δημάρχου Παντελή Ξυριδάκη και του επιτελείου του που ανταποκρίθηκαν άριστα στο έργο που είχαν αναλάβει.
Στη διάρκεια της πρώτης θητείας, εκτός από το δύσκολο έργο της συγχώνευσης, επιτελέστηκε κι ένα πολύ σημαντικό έργο στην καθημερινή λειτουργία του δήμου και την εξυπηρέτηση των κατοίκων.
2015 Ατενίζοντας το μέλλον
Το μέλλον ανήκει πλέον στον ευρύτερο Δήμο Φιλοθέης – Ψυχικού. Με ανανεωμένη την εντολή των δημοτών, ο Δήμαρχος Παντελής Ξυριδάκης προχωρά βάζοντας τα θεμέλια μιας νέας εποχής. Προς αυτή την κατεύθυνση έχουν γίνει ενέργειες και έχουμε ήδη αποτελέσματα.
Το 2014 ο Δήμος Φιλοθέης – Ψυχικού κάνει ένα μεγάλο βήμα προς αυτήν την εξωστρέφεια. Μετά από την υποβολή αιτήματός μας και του σχετικού φακέλου, γίνεται μέλος του «Ευρωπαϊκού Δικτύου Υγιών Πόλεων». Η συμμετοχή μας στο δίκτυο έχει οφέλη αλλά και την υποχρέωση να τηρήσουμε τις ανάλογες δεσμεύσεις για τη διατήρηση και την προαγωγή της υγείας των πολιτών. Διοικώντας ένα δήμο που απαρτίζεται από τρεις μικρές αλλά λαμπρές πόλεις που η κάθε μία ξεχωρίζει γιατί έχει ιδιαίτερη φυσιογνωμία και αξιόλογη αυτόνομη πορεία μέσα στο χρόνο. Ο προσανατολισμός της Δημοτικής Αρχής είναι, αφενός η ανάδειξη των θετικών και εμβληματικών στοιχείων της κάθε περιοχής, αφετέρου η εξάλειψη των διαφορών, η ενιαία αντιμετώπιση των προβλημάτων και εν τέλει η ενσωμάτωση ώστε να αποκτήσει ο Δήμος την καινούργια του ταυτότητα.
«Ειδικό Αρχείο» του Δήμου Φιλοθέης – Ψυχικού
Με αυτή τη νέα ταυτότητα θα προχωρήσουμε με ασφάλεια στη νέα εποχή. Για να γίνει αυτό πρέπει να καταγράψουμε τις μνήμες και την ιστορία του τόπου μας.
Για τον σκοπό αυτό ιδρύθηκε με τη συνεργασία των Γενικών Αρχείων του Κράτους, το «ειδικό αρχείο» του Δήμου Φιλοθέης – Ψυχικού. Εδώ θα μαζεύονται όλα τα στοιχεία που αφορούν :
- στις πόλεις μας,
- τους προγόνους μας,
- τις γειτονιές μας,
- θα τεκμηριώνονται και θα αποτελούν την προίκα του τόπου μας.
Δείτε το πλήρες άρθρο με τις φωτογραφίες που δημοσιεύτηκε στο Χριστουγεννιάτικο τεύχος του «Παράθυρου».
Πηγή ενημέρωσης: κα Νέλλη Λάβδα, Δημοτική Σύμβουλος.
